قیمت گذاری در قطار مسافری برقی (مطالعه موردی قطار برقی قزوین- شهر جدید هشتگرد)

تعیین قیمت تسهیلات در مطالعات اقتصادی پروژه های حمل ونقلی، یکی از مباحث مهم در برآورد منافع این پروژه ها می باشد. اهمیت این مسئله بخاطر تاثیر مستقیم قیمت در درآمد سیستم های حمل ونقلی می باشد؛ و درآمد تامین کننده ی اصلی هزینه های احداث و نگهداری این سیستم هاست. به جهت تغییر رفتار استفاده کنندگان سیستم در اثر تغییر قیمت، معمولاً قیمت گذاری تسهیلات به عنوان راه حلی برای مدیریت تقاضا شناخته می شود. بطوریکه افزایش قیمت همواره کاهش میزان تقاضا را به دنبال دارد. به بیان دیگر از طرفی با افزایش قیمت درآمد سیستم افزایش خواهد داشت و از طرفی با کاهش تعداد مسافر میزان درآمد کاهش خواهد داشت. بنابراین قیمتی بهینه برای حداکثر شدن درآمد وجود دارد که با مدل سازی قابل حصول است. در این رساله تلاش گردیده است، روشی مناسب جهت تعیین قیمت بلیت مسافران سیستم های ریلی با لحاظ نمودن هزینه های مالی و اقتصادی تدوین شود. هدف این روش تعیین قیمت بهینه به منظور تامین هزینه های احداث، ناوگان و بهره برداری و نگهداری سیستم ریلی توسط درآمد ناشی از فروش بلیت و همچنین بالا بردن منافع اقتصادی طرح برای کل اجتماع، از جمله کاهش در خسارات وارده به محیط زیست و افزایش رفاه اجتماعی می باشد. برای این منظور نرم افزاری در محیط ویژوال بیسیک اکسل تهیه گردید که شامل برنامه هایی است که مرتبط با یکدیگر کار می کنند. هسته اصلی این برنامه ها با تشکیل نیمرخ جریان منافع و هزینه ها، شاخص های مالی و اقتصادی طرح را محاسبه می کند. برنامه های دیگر که شامل مدل انتخاب وسیله، برنامه های محاسبه ارزش اسقاط، voc ، تعداد ناوگان و برنامه تعیین زمان خرید ناوگان می باشند، با مدل سازی های صورت گرفته به برآورد هزینه ها و منافع متعدد پروژه می پردازند. لازم به ذکر است خرید ناوگان باید در چند مرحله به صورتی انجام گیرد که هم سیستم با کمبود ناوگان مواجه نشود و هم سرمایه ی پیش از موعد هزینه نگردد.این برنامه ها با توجه به اطلاعات پروژه ی ریلی قزوین- شهر جدید هشتگرد که 5 سال برای دوره ی احداث آن در نظر گرفته شده است و در سال 1396 مسافرگیری خواهد کرد، اجرا گردید. همچنین 30 سال دوره ی ارزیابی برای این طرح لحاظ شده است. در نهایت با این مطالعه موردی و حساسیت سنجی شاخص های مالی و اقتصادی طرح در برابر قیمت بلیت، میزان قیمتی که درآمد حاصل را بیشینه می کند شناخته شد. مقادیر شاخص های اقتصادی این طرح با توجه به طول مسیر احداث 70 کیلومتری با 6 ایستگاه در طول مسیر و مسیر مورد بهره برداری 140 کیلومتری با 16 ایستگاه، بسیار خوب ارزیابی می گردد. از نتایج دیگر این مطالعه می توان به کاهش نرخ بازگشت اقتصادی طرح در برابر افزایش قیمت بنزین پرداخت. این موضوع نشان می دهد که افزایش قیمت بنزین خود دارای منافع اقتصادی (کاهش خسارت به محیط زیست) برای جامعه می باشد.